Üniversitemiz Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi (TÜRKDAM), Türkiye Azerbaycan Dostluk İş Birliği ve Dayanışma Vakfı ile Kültürler Arası Ağ Derneği tarafından düzenlenen, “Batı Azerbaycan'dan Yapılan Zorunlu Göç” uluslararası sempozyumu büyük bir katılım ile gerçekleştirildi.

Rektörlük Mimar Kemaleddin Salonunda yapılan programa Azerbaycan E. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı Prof. Dr. Hicran Hüseyinova, Azerbaycan Büyükelçilik Müsteşarı Elder Aliyev, İstanbul Milletvekili ve Türkiye Azerbaycan Parlamentolar Dostluk Grubu Başkanı Şamil Ayrım, Ankara Milletvekili Zeynep Yıldız, Sakarya Milletvekili Çiğdem Erdoğan, Rektörümüz Prof. Dr. Musa Yıldız, Türkiye Azerbaycan Dostluk İş Birliği ve Dayanışma Vakfı Başkanı Prof. Dr. Aygün Attar, Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Yücel Gelişli, Gazi Eğitim Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Mahmut Selvi, TÜRKDAM Müdürü Prof. Dr. Bülent Aksoy, Üniversitemiz Genel Sekreteri Mehmet Ali Özkan, Azerbaycan Büyükelçilik temsilcileri, akademisyenler, konuklar ve öğrenciler katıldı.

Saygı duruşu ve milli marşların okunması ile başlayan program, müzik ve dans gösterisi ile devam etti. Programın protokol konuşmalarında söz alan Azerbaycan E. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı Prof. Dr. Hicran Hüseyinova, Gazi Üniversitesi ev sahipliğinde yapılan programa büyük önem verdiğini söyledi. Türkiye ile Azerbaycan’ın kardeş olduğunu belirten Prof. Dr. Hicran Hüseyinova, düzenlenen uluslararası sempozyumun çok önemli çıktıları olacağını dile getirerek sözlerini tamamladı.

Açılışta söz alan Azerbaycan Büyükelçilik Müsteşarı Elder Aliyev, sözde Ermeni soykırımını bahane ederek Türkiye’yi itham edenlerin Batı Azerbaycan’dan Türklerin sürülmesini görmezden geldiğini anlattı. Konuşmasına sempozyumun öneminden söz ederek devam eden Azerbaycan Büyükelçilik Müsteşarı Elder Aliyev, Azerbaycan ve Türkiye’nin ayrı düşünülemeyeceğini ifade etti. Azerbaycan’ın bir toprak iddiası olmadığını da anlatan Azerbaycan Büyükelçilik Müsteşarı Elder Aliyev, Azerbaycan’ın iddiasının hak iddiası olduğunu dile getirerek sözlerini tamamladı.

İstanbul Milletvekili ve Türkiye Azerbaycan Parlamentolar Dostluk Grubu Başkanı Şamil Ayrım ise, düzenlenen sempozyumun Gazi Üniversitesinde yapılmasının kendileri için büyük mutluluk olduğunu söyledi. Ermenistan’ın Türk düşmanlığı yapmaktan hiç vazgeçmediğini ifade eden İstanbul Milletvekili ve Türkiye Azerbaycan Parlamentolar Dostluk Grubu Başkanı Şamil Ayrım, 'unutulan soykırım tekrarlanır' sözünü hatırlattı. Azerbaycan’ın 44 günlük vatan mücadelesi sonunda topraklarını geri aldığı bilgisini veren İstanbul Milletvekili ve Türkiye Azerbaycan Parlamentolar Dostluk Grubu Başkanı Şamil Ayrım, etkinliğin düzenlenmesinde emeği geçenlere teşekkür ederek konuşmasını noktaladı.

Açılışta söz alan Ankara Milletvekili Zeynep Yıldız, Batı Azerbaycan'dan yapılan zorunlu göçün çok önemli bir konu olduğunu söyledi. Türklerin tarih bilincini canlı tutması gerektiğine işaret eden Ankara Milletvekili Zeynep Yıldız, Türklerin tarihinin zorunlu göçlerle dolu olduğunu vurguladı. Düzenlenen uluslararası sempozyum oturumlarında bu göçün ayrıntılı bir şekilde ele alınacağının altını çizen Ankara Milletvekili Zeynep Yıldız, programın gerçekleşmesinde emeği geçenlere ayrı ayrı teşekkür ederek sözlerini tamamladı.

Programın açılış konuşmasını yapan Rektörümüz Prof. Dr. Musa Yıldız, “Zorunlu göç bireysel, kitlesel ve mülteci akınları halinde de gerçekleşebilmektedir. Özellikle baskıcı rejimler, çatışmalar ve savaşlar kitleler halinde göçlere sebep olmaktadır. Bu durumlarda bir taraf kazanan ve durumdan olumlu etkilenirken, kaybeden ya da durumdan zarar gören taraftakiler zorunlu olarak göç etmek durumundadır. Bu duruma benzer şekilde olumsuz iklim değişiklikleri de kitlesel zorunlu göçlerin ortaya çıkma nedenlerindendir” dedi.

Rektörümüz Prof. Dr. Musa Yıldız, şöyle devam etti: “Güney Kafkasya’da bugünkü Ermenistan’ın temeli Çarlık Rusya’nın bölgeyi işgaliyle atılmıştır. Kuzey Azerbaycan sınırları içinde yer alan Revan ve çevresinde Rusların desteğiyle Ermeniler kendi devletlerini kurmuştur. Bu bölgede Ermeni nüfusunu artırmak için Çarlık Rusya, İran ve Osmanlı topraklarından binlerce Ermeni’yi göç ettirerek Batı Azerbaycan’a yerleştirmiştir. 20. yüzyılın ilk çeyreğinde Ermeniler bölgede nüfus üstünlüğü sağlamak için Müslüman nüfusa karşı katliamlar gerçekleştirmiş, on binlerce Türk öldürülmüştür. Hayatta kalanlar ise bölgeden göç etmek zorunda kalmıştır. Bunun yanında Ermeniler, bölgede çoğunluğu oluşturan Müslüman Türklerin nüfus üstünlüğünü kırmak için zorunlu göç faaliyetlerini SSCB dağılana kadar sistematik şekilde devam ettirmiştir.”

Ermenilerin bölgedeki Müslüman nüfusu sistematik göçe zorladığını ifade eden Rektörümüz Prof. Dr. Musa Yıldız, “Yüzbinden fazla Azerbaycan Türkü kendi topraklarından zorunlu göçle Azerbaycan’ın Kura-Aras bölgelerine yerleştirilmiştir. İkinci göç faaliyeti ise 1988-1991 yılları arasında gerçekleştirilmiştir. Sovyetler Birliği’nin dağılmasını fırsat bilen Ermeni çeteleri bölgede yaşayan Türkleri zorla Dağlık Karabağ’dan göç ettirmiştir” diye konuştu.

Rektörümüz Prof. Dr. Musa Yıldız, konuşmasını şöyle tamamladı: “23-24 Kasım 2023 tarihleri arasında Nahçıvan’da düzenlenen Batı Azerbaycan’a Geri Dönüş Adlı programa katıldım. Orada bu konunun bilimsel bir programda ilk defa açıklandığı ve değişik boyutlarıyla değerlendirildiği tarihi faaliyete şahitlik etmekten ziyadesiyle memnun oldum. Şimdi de bu konunun Türk dünyasının meselelerine her zaman duyarlı olan üniversitemizde bir sempozyumla ele alınmasından daha da memnun oldum. Bugün ki sempozyumda biraz önce ifade ettiğim, Batı Azerbaycan Türklerine karşı yapılan zorunlu göçün, nedenleri ve bunun doğurduğu sonuçlar konunun uzmanı bilim insanları tarafından ayrıntılı bir şekilde ele alınacaktır. Sempozyumdaki konuların bilimsel bir tartışma zemininde ele alınması ve bunların yayımlanması ile uluslararası topluma gerçeklere dayalı bilimsel metinlerin sunulması amaçlanmaktadır.”

Açılışta söz alan Türkiye Azerbaycan Dostluk İş Birliği ve Dayanışma Vakfı Başkanı Prof. Dr. Aygün Attar ise, düzenlenen sempozyumda çok önemli bilim insanlarını yer aldığı bilgisini verdi. Kendisinin de mecburi göç yaşayan bir aileden geldiğini anlatan Prof. Dr. Aygün Attar, dünyamızın yaşanan zorunlu göçlere tanıklık ettiğini söyledi. Bu sempozyumun ilkini Millet Kütüphanesinde yaptıkları bilgisini aktaran Türkiye Azerbaycan Dostluk İş Birliği ve Dayanışma Vakfı Başkanı Prof. Dr. Aygün Attar, mecburi göçlerin yaşanmasına sessiz kalmamamız gerektiğini dile getirerek sözlerini tamamladı.

Açılışta sempozyum hakkında bilgiler veren Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi (TÜRKDAM) Müdürü Prof. Dr. Bülent Aksoy ise, zorunlu göçün tanımını yaparak sözlerine başladı. Zorunlu göçün ulus aşırı hareketlilik olarak dikkat çektiğini kaydeden Prof. Dr. Bülent Aksoy, 20’ncü yüzyılda Ermenilerin demografik üstünlüğü ele geçirmek için binlerce Türk’ü katlettiğini de söyledi. Ermeni çetelerin Sovyetler Birliğinin dağılmasını fırsat bilerek Türkleri zorunlu göçe zorladığını vurgulayan Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi (TÜRKDAM) Müdürü Prof. Dr. Bülent Aksoy, sempozyumda bütün konuların detaylı olarak ele alınacağını belirterek sözlerini tamamladı.

Açılış konuşmaların ardından sempozyum oturumlarına geçildi. Oturumlar, soru-cevap bölümlerinin ardından çekilen toplu fotoğraflarla sona erdi.